Beton yığınlarının arasında geçmiyor hayat. En son gezimizde (linki burada) de doğayla fazlaca iç içe olunca kene ve sivrisineklerden geçen hastalıklardan korunmak amacıyla daha fazla bilinçlenmem gerektiğini fark ederek biraz araştırma yaptım. Özellikle bizim gibi çocuklarla seyahat eden gezgin annelerin faydalanabilmesi için de araştırma sonuçlarını paylaşmaya karar verdim. Tabii bunlar yetişkinler için de geçerli şeyler.

Aslında detaylı düşünmeyince cevap basit gibi görünüyor: piyasada bir sürü sinek ilacı var, onlardan kullanmak. Ama benim aklımı meşgul eden asıl konu bu ilaçları kullanmanın gerekli olup olmadığı, ya da ne kadar güvenli olduğuydu.

Ülkemizde gıdadan kozmetiği denetimsizlik had safhada olduğu için Bir Küçük Gezgin doğduğundan beri O’nu mümkün olduğunca zararlı kimyasallardan, GDO’lu, katkılı, vs. gıdalardan uzak tutmaya çalışıyorum. Tabii bu arada diğer ülkelerde de herşey sağlıklı değil ama denetimsizlik ve bilinçsizlik yüzünden bizde ekstra bir durum olduğunu düşünüyorum. Neyse bu başka bir yazının konusu olabilir ancak, ama diyeceğim o ki, böyle bir mantıkta bir anne olunca, Küçük Gezgin’in cildiyle sinek ilaçlarının temas etmesini pek istemiyordum. Özellikle kenelerden geçen hastalık vakaları son yıllarda arttığı için kenelerden korkup, ama yine de sadece kıyafetlerin ilaç sıkıyordum. Araştırmam sonucunda karar/zarar hesabını daha iyi yapmak gerektiğine karar verdim.

Dediğim gibi özellikle kenelerden daha fazla korkuyor ve kenelere karşı önlem almaya daha çok dikkat ediyordum ama aslında sivrisinek konusunu da atlamamak gerektiğini fark ettim. Örneğin sivrisineklerden geçebilen ve öldürücü olabilen Batı Nil Ateşi hastalığı Türkiye’de çok nadir görülse de Yunanistan’da ara sıra salgınlar olabiliyormuş! E onların gelmesine de gerek yok, biz gidiyoruz Yunanistan’a… Amerika ve diğer ülkeleri saymıyorum bile!

Sivrisinek ve Kenelerden Korunma

Sonuç olarak Amerikan Hastalıklardan Korunma ve Önlem Merkezi (Center for Disease Control and Prevention) ve Amerikan Pediatri Akademisi’nden (American Academy of Pediatrics) edindiğim bilgilere öncelikle korunmak için neler yapmalıyız buna bakalım:

1. Yüksek çalı, çimenlerin ve dökülmüş yaprak kalıntılarının bolca olduğu ormanlık alanlardan kaçınmalıyız. Patikaların ortasından yürümeliyiz.
2. Hava müsaade ediyorsa uzun kollu ve bacaklı kıyafetler seçip, özellikle çoraplarımızı pantolonumuzun üzerine çekmeliyiz.
3. Çiçekli ve parlak desenli kıyafetler giymemeliyiz.
4. Parfümlü kozmetik ürünleri kullanmamalıyız.
5. Kene ve sivrisineklere karşı etkili spreyler kullanmalıyız.
6. Kullandığımız spreylerin içeriğini okuyarak ürün seçmeli ve seçtiğimiz ürünündeki etken madde içeriğine göre ilacın kaç saat etkili olduğunu öğrenmeliyiz. Daha az ilaca maruz kalmak için kısa süreli dışarıda kalacaksak, daha düşük içerikli ürünleri kullanmalıyız.
7. Dönüşte en kısa sürede duş almalı ve vücudumuzu ayrıntılı olarak gözden geçirmeliyiz.
8. Kıyafetler ve eğer yanımızda götürdüysek evcil hayvanlarımızı da kontrol etmeliyiz.
9. Kıyafetlerde kalmış olabileceği için kıyafetleri kurutucu da kurutmak da faydalı oluyormuş.

Hangi Böcek/Sinek Kovucu İlaç?

Yukarıda bahsettiğim her iki kaynak da özellikle DEET içeren sinek kovucuların kullanılmasını öneriyor. Aslında alternatif birkaç tane daha etken madde var ama hepsinin avantaj ve dezavantajlarını okuyunca yine en mantıklısı DEET gözüküyor. Bir tane de bitkisel içerikli bir koruyucu var, ki bu Türkiye’de bulunabiliyor, ama araştırdığım da onun da hiç de masum olmadığını gördüm. DEET ise 50 yıldan daha uzun bir süredir kullanılıyor ve hem etkinliği kanıtlanmış hem de insan sağlığı açısından risk taşımadığı araştırmalarla tespit edilmiş. (Kaynak: www.ewg.org) Sivrisineklerden korunmak için daha düşük dozda DEET içeren spreyler etkili olurken, kenelerden korunmak için en az %20 DEET içeriğinin olması gerekiyor.

Bebeklerde ve Çocuklarda DEET Kullanımı

Yukarıda bahsettiğim Amerikan kurumları ile Kanada Hükümeti’nin çocuklarda DEET kullanımı ile ilgili tavsiyeleri çelişiyor maalesef. Amerika’da sadece 2 aylıktan küçük çocuklarda kullanılmaması gerektiği söyleniyor. 2 aydan sonra %10-%30 aralığında DEET içeren ürünlerin kullanılması tavsiye ediliyor. Buna göre sadece etkinlik süresi farklılık gösteriyor.

Kanada’da da ise 6 aya kadar kullanılmaması öneriliyor. 12 yaşına kadar da sadece %5-10 aralığında DEET içeriği olan bir ürün kullanılmasını söylüyorlar. Eğer 6 ay – 24 aralığındaysa çocuk o zaman bu üründen sadece bir kez, daha büyükse de günde en fazla 3 kez…

Artık bu bilgilere göre karar sizin. Tabii ki ben kesinlikle konunun uzmanı değilim sadece okuduklarımın bir özeti hazırladım. Doktorunuza danışmanızda fayda var…